4 گزاره محوری در مذاکره غیرمستقیم با آمریکا | راهبردی که دست ایران را در مذاکره پر می کند

ابوالقاسم دلفی؛ دیپلمات پیشین ایران: برای بررسی دلایل انتخاب راهبرد «مذاکره غیرمستقیم» ازسوی ایران، پیش از هر چیز باید تجربه‌های گذشته را مورد واکاوی قرار داد. بدعهدی گذشته آمریکایی‌ها در جریان مذاکرات هسته‌ای منتهی به توافق برجام برای ایران تبدیل به مدلی شده است که براساس آن نمی‌توان به آنها اعتماد کرد.

براین اساس هم بود که در موضع‌گیری اخیر رهبری به این موضوع اشاره شد که در گذشته مذاکراتی صورت گرفت و توافق‌هایی به‌دست آمد، اما آمریکا به آنها پایبند نماند و زیر میز زد. با توجه به چنین پیشینه‌ای هم هست که در شرایط کنونی «مذاکره مستقیم» با آمریکا در دستورکار قرار ندارد و «مذاکره غیرمستقیم» به‌عنوان مبنای عمل در این حوزه مدنظر قرار گرفته است. در این زمینه باید به چند نکته محوری توجه داشت:

۱- نکته مهم این است که ایران اصل مذاکره را پذیرفته و تعهد خود را به حرکت در مسیر دیپلماسی نشان داده است. براین اساس هم بود که پس از ارسال پیام مکتوب ازسوی آمریکایی‌ها، تهران نیز پاسخ خود را ارائه کرد. مسئولان ارشد کشور نیز بر ادامه مسیر گفت‌وگو تأکید کرده‌اند؛ بنابراین در شرایط کنونی «مذاکره غیرمستقیم» محور مناسبات با واشنگتن خواهد بود.

۲ – موضوع مهمی دیگری که در زمینه «مذاکره غیرمستقیم» باید مورد توجه قرار گیرد، نقش‌آفرینی واسطه‌هایی است که آنها نیز به‌دنبال منافع خود هستند؛ چراکه اصولا واسطه‌گری برای میانجی‌ها بدون منفعت نیست و بخشی از منفعتی که آنها می‌برند، اساسا مربوط به ماست؛ بنابراین باید در این زمینه صیانت حداکثری از منافع ملی را نیز مورد توجه قرار داد. علاوه بر اینها، باید درنظر داشت گفت‌وگوی غیرمستقیم طولانی خواهد شد و عوارض دیگری هم دارد، اما تجربه بدعهدی‌های گذشته طرف مقابل، زمینه‌ساز بی‌اعتمادی ایران به آمریکا و انتخاب گزینه «مذاکره غیرمستقیم» ازسوی جمهوری اسلامی شده است.

۳- نکته دیگر، اینکه برای مذاکره غیرمستقیم باید دست ما پر باشد و آگاه باشیم که براساس چه ظرفیت‌ها و امکاناتی بر سر میز مذاکره حاضر شده‌ایم. برخورداری از اهرم‌های لازم به‌منظور تأثیرگذاری بر روند مذاکرات ضرورتی انکارناپذیر است. نکته محوری این است که طرف مقابل می‌کوشد با بهره‌گیری از اهرم‌هایی از قبیل «فشارحداکثری» و «تهدید نظامی»، خواسته‌های خود را تحمیل کند؛ بنابراین ما باید با اهرم‌های لازم بر سر میز مذاکره حاضر شویم.

۴ – «اجماع‌سازی» در داخل درباره مذاکره غیرمستقیم، یکی از موضوع‌های مهم در این حوزه است که باید مدنظر قرار گیرد. اجماع داخلی باید بر این مبنا استوار باشد که همه جریان‌های داخلی حول محور تعیین شده کنونی با عنوان «مذاکره غیرمستقیم» ائتلاف داشته باشند و طرح ادعاهای حاشیه‌ای در روند مذاکرات خلل ایجاد نکند. اهرم مؤثر برای ایران در مذاکرات این است که در داخل مجموعه‌ای یکصدا داشته باشیم که با همراهی تیم مذاکره‌کننده، بستر مناسبی برای کسب دستاوردهای حداکثری ایجاد شود.