کنار گذاشتن موضوع نشانه های ظهور و آخر الزمان اشتباه بزرگی است

خبرگزاری مهر-گروه دین و اندیشه-سمانه نوری زاده قصری: یکی از مسائلی که همواره در جریان اتفاقات مهم و بزرگ بین‌المللی پیرامون آن سخن گفته می‌شود، علائم و نشانه‌های ظهور منجی عالم بشریت است.

اتفاقات اخیر منطقه و سخنانی که در تطبیق این اتفاقات با علائم ظهور در این سو و آن سو زده شد ما را به این واداشت که ابعاد مختلف موضوع را در گفتگو با کارشناسان به بحث بگذاریم. آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل گفتگوی ما با محمد هادی همایون استاد دانشگاه امام صادق (ع) است:

محمد هادی همایون در خصوص وقایع آخرالزمان و اتفاقات اخیر در منطقه در گفتگو با مهر گفت: تطبیق حوادث آخرالزمان و منطقه موضوعی است که سالهاست در جامعه وجود دارد. امر تطبیق بعد از انقلاب اسلامی در ایران مطرح بوده و موافقان و مخالفانی داشته است. موافقان این مسئله بر این مبنا این امر را مطرح می‌کنند که زمانی تحولاتی در جامعه شکل می‌گیرد و این تحولات می‌تواند نسبت به روایات آخرالزمانی تحلیل شود و طبیعتاً کنجکاوی و نیاز به بررسی روایات آغاز می‌شود و تأیید و یا رد می‌شود.

وی ادامه داد: مخالفان این استدلال نیز مباحثی را مطرح می‌کنند که بارها در طول تاریخ چنین جریانی رخ داده و منجر به جریان ظهور نشده است و این مورد می‌تواند از موارد تاریخی باشد و بعدها نیز می‌تواند منجر به جریان ظهور نشود. سوالی اینجا مطرح می‌شود که بالاخره روزی مجموعه نشانه‌هایی که در تاریخ اتفاق می‌افتد منجر به ظهور خواهد شد و اگر همیشه تطبیق ندهیم هم آن مورد آخر پس چه می‌شود؟ از لحاظ روش شناسی و نظر این نوع رفتار و نشانه‌ها دارای اشکال است.

همایون تصریح کرد: صرف نظر از تطبیق، دو موضوع اصل تطبیق و جریان آن اهمیت دارد. کارکرد تطبیقی نشانه‌ها مهم است و زمانی اتفاق می‌افتد که ما نشسته ایم و ظهور به سمت ما می‌آید و ما به تطبیق رسیده و آن را بر روی شرایط منطقه می‌کشانیم. اما همانطور که امام خمینی (ره) به ما یاد دادند باید جامعه‌ای داشته باشیم که به ظهور کمک کند. قدم‌هایمان را باید با نقشه‌ای که همان مجموعه نشانه‌های حرکت ما به سمت ظهور است و کارکرد دستورالعملی دارد، هدایت کنیم.

عضو هیئت علمی دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) تاکید کرد: ما باید از مجموعه کارکرد ها و نشانه‌های ظهور نقشه کامل استخراج کنیم. اگر ما در این هزار سالی که از دوران غیبت می‌گذرد فعالیت اجتهادی را شروع کرده بودیم امروز به آن نقشه دسترسی داشتیم و می‌توانستیم با دقت شایسته ای نسبتمان را با جریان ظهور روشن و گام بعدی را طراحی کنیم. اما این کار را نکردیم و وقتی وارد جزئیات نقشه می‌شویم، دچار ابهام شده و چاره‌ای نداریم که کل موضوع نشانه ها را کنار بگذاریم که اشتباه بزرگ‌تری است.

وی ادامه داد: برای امروز که حداقل ما در سطح عمومی دسترسی به نقشه جامع به سمت ظهور نداریم به نظر می‌رسد که در یک فضای عمومی در حال استشمام این هستیم که به جریان ظهور نزدیک می‌شویم و البته برای طی این مسیر راهنما گذاشته شده است پرچم به دست کسی است که با این نقشه آشنایی کامل دارد و می‌تواند ما را به آن سمت هدایت کند. به ما گفتند امر ولایت در موضوع مهمی به نام ولایت فقیه تجلی پیدا می‌کند و ما این مسیر را با رهبری جلو برده و طی می‌کنیم.

همایون تصریح کرد: در نتیجه اصل خیلی مهم برای ما شکل می‌گیرد. امیدواری و یقین به اینکه ما نزدیک به ظهور هستیم و به سمت ظهور حرکت می‌کنیم و هر چه جلو تر می‌رویم صحنه علاوه بر آشکار تر شدن، سخت‌تر خواهد شد و اینجا موضوع ولایت پذیری بر اساس نظریه ولایت فقیه به عنوان یک اصل مطرح می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) با تاکید بر اینکه ظهور این نیست که امشب بخوابیم و فردا ظهور اتفاق بیافتد، گفت: بلکه در روایات از امام صادق (ع) آمده است که «تَوَقَّع أمرَ صاحِبِکَ لَیلَکَ و نَهارَکَ» هر صبح و شام منتظر ظهور باش نه اینکه جمعه غروب گذشت تا یک هفته انتظار بکشیم تا جمعه هفته بعد دمادم غروب منتظر ظهور باشیم.

وی اضافه کرد: موضوع ظهور اساساً زمان بردار نیست و امری فرا زمانی مانند قیامت است. در روایاتی که قابل اعتماد و اتکا است می‌بینیم که در حوادث نزدیک به ظهور زمان تعیین شده یعنی روشن است که از مقطعی به بعد زمان هم مداخله می‌کند. به عنوان مثال مسئله‌ای مطرح می‌شود که آمده ۱۵ شب بعد از قتل نفس زکیه ظهور اتفاق می‌افتد و کل موضوع تعیین زمان ممنوع نیست. مسئله به اجتهاد بر می‌گردد. آیا کسی که پیش گویی می‌کند با اجتهاد خوب و اجمالا مناسب و این شرایط روایات را بررسی می‌کند، گزارش می‌کند، عوامانه تلقی می‌شود؟ در عین حال گوشه ذهن باید این باشد که هر کدام از این امور که مطرح می‌شود لزوماً به معنای تطبیق نباید باشد. بلکه باید به عنوان برنامه عمل باشد.

همایون در پایان گفت: تحلیل این موارد کاملاً به اینکه نگاه به مجموعه نشانه‌ها و علائم ظهور به عنوان تطبیق است یا به عنوان برنامه، بستگی دارد. اگر به عنوان برنامه نگاه کنیم طبیعتاً برنامه، زمان بندی، شکست و موفقیت دارد و قابل ارزیابی است به ما هم گفتند اگر چنین کاری انجام ندهید چنین اتفاقی خواهد افتاد. این نشان می‌دهد که ما باید با برنامه و با شناخت دقیق به سمت اجرای برنامه برویم. ولی اگر به عنوان تطبیق نگاه کنیم وقتی اتفاق نمی‌افتد دچار نا امیدی می‌شویم. نشانه‌ها برنامه عمل است و اگر ما نقشه خوانی بلد نیستیم بزرگان و ولی جامعه ما این نقشه خوانی را انجام می‌دهند.