منت گذاشتن در آیات و روایات به شدت مذمت شده است

حجت الاسلام والمسلمین سید احمد میرعمادی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به آیه ۱۷ حجرات گفت: در آیه می‌خوانیم یَمُنُّونَ عَلَیْکَ أَنْ أَسْلَمُوا ۖ قُلْ لَا تَمُنُّوا عَلَیَّ إِسْلَامَکُمْ ۖ بَلِ اللَّهُ یَمُنُّ عَلَیْکُمْ أَنْ هَدَاکُمْ لِلْإِیمَانِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ

از اینکه اسلام آوردند، بر تو منت می‌گذارند. بگو: از اسلام آوردنتان بر من منت مگذارید، بلکه خداوند بر شما منت می‌گذارد که شما را به سوی ایمان هدایت کرد؛ اگر راست می‌گوئید.

حجت‌الاسلام میرعمادی با بیان اینکه آیه ۱۷ سوره حجرات درباره گروهی از مسلمانان است که پس از اسلام آوردن، به پیامبر اکرم (ص) منت می‌گذاشتند و ادعا می‌کردند که اسلام آوردن یا شرکت در جنگ، لطف آنان به پیامبر (ص) است افزود: خداوند دستور داد به آنان بگویند که آنها منتی ندارند، بلکه این خداوند است که با هدایت آنان به ایمان و راه راست، باید منت بگذارد؛ زیرا ایمان کلید سعادت دنیا و آخرت است، پس خدا و پیامبر از ایمانشان نفعی نمی‌برند.

وی با اشاره به نکات این آیه گفت: یکی از رفتارهای اجتماعی ناپسند، منت گذاری است و واژه «منت» یک معنای ارزشی و مثبت دارد و آن به معنای بخشش، احسان، فضل و هبه است.

وی ادامه داد: در آیه ۱۶۴ سوره آل عمران آمده است، لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ یعنی به تحقیق خداوند نعمت بزرگی بر مؤمنین بخشید، از اینکه پیامبری از خودشان در میان آنها برانگیخت.

استاد حوزه علمیه قم اضافه کرد: خداوند در مورد حضرت سلیمان در آیه ۳۹ سوره صاد می‌فرماید، هَٰذَا عَطَاؤُنَا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِکْ بِغَیْرِ حِسَابٍ این نعمت سلطنت و قدرت عطای ماست، اینک بی‌حساب به هر که خواهی ببخش و از هر که خواهی منع کن.

وی با بیان اینکه همچنین در دعاها، یکی از اسامی خداوند ذُو الْمَنِّ وَ الْإِحْسَانِ ذکر شده است افزود: یعنی ای صاحب بخشش و احسان و از اسماءی حسنای الهی نیز مَنَّان و کَثِیرُ الْمَنِّ است.

حجت الاسلام میرعمادی گفت: اما معنای دیگر واژه «منت»، بار منفی و ضد ارزش دارد و آن به رخ کشیدن احسان و نعمت بر دیگری به منظور تضعیف یا تحقیر شخص است.

وی افزود: بر طبق این معنا، منت به حالت و رفتار شخص احسان‌کننده اطلاق می‌شود که پس از احسان، بدان فخر فروشی می‌کند و احسان و نیکی خود را به رخ احسان‌شونده می‌کشد. مثلاً می‌گوید: «من بودم که چنین کردم یا چنان کردم.» این قول یا رفتار موجب کدورت و ناراحتی طرف مقابل می‌گردد و هدف از منت‌گذاری، تحقیر، تضعیف و تفاخر است.

استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: این صفت در قرآن و روایات به شدت مذمت شده و اظهار و ابراز نعمت پس از بخشش با اهداف غلط، امری قبیح و از آن نهی شده است و خداوند در آیه ۲۶۴ سوره بقره می‌فرماید، یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَ الْأَذَیٰ ای کسانی که ایمان آورده‌اید، صدقات خود را با منت و آزار باطل نسازید.

وی عنوان کرد: امام صادق (ع) فرمود: «منت نهادن، خوبی را از بین می‌برد.» آن حضرت به اسحاق بن عمار فرمود: «کسی که با منت نهادن، شیعیان و دوستان ما را ذلیل کند، در واقع برای جنگ با ما آماده شده است.»

حجت الاسلام میرعمادی افزود: امیرالمومنین علی (ع) فرمود: الْمَنَّانُ عَلَی الْفُقَرَاءِ مَلْعُونٌ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ، منت‌کننده بر فقیران در دنیا و آخرت ملعون است. همچنین منت‌کننده بر پدر و مادر، از رحمت خدا و فرشتگان به دور است.

وی با بیان اینکه منت‌گذاردن آثار و پیامدهای منفی فراوانی به دنبال دارد افزود: تضییع اخلاص، عدم قبولی اعمال، نشانه غرور و تکبر، از بین رفتن ثواب عمل نیک، شرمندگی، تحقیر و اهانت منت‌شونده از جمله آثار منفی منت است.