لزوم تقویت تولید لارو میگو؛سنگ‌بنای پرورش آبزیان دربوشهر نیازمند حمایت
خبرگزاری مهر، گروه استانها- حامد عرب زاده: صنعت آبزی‌پروری، به‌ویژه پرورش میگو، در سال‌های اخیر به یکی از محورهای مهم توسعه اقتصادی، اشتغال‌زایی و رونق صادراتی در استان بوشهر تبدیل شده است.
آنچه در میانه این فرایند گسترده و چندوجهی، کمتر مورد توجه قرار گرفته، اما در حقیقت نقطه آغاز و ریشه‌گاه این زنجیره تولید به‌شمار می‌آید، مرحله‌ای بنیادین موسوم به لارو میگو است؛ دوره‌ای حساس، تعیین‌کننده و کاملاً تخصصی که بی‌اغراق، کیفیت و بازدهی تمام چرخه پرورش میگو را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
لارو میگو، در ساده‌ترین تعریف، نوزاد میگو در مراحل ابتدایی رشد است که در شرایط کنترل‌شده و کاملاً مهندسی‌شده در مراکز تکثیر، متولد شده و به تدریج برای ورود به استخرهای پرورشی آماده می‌شود لارو میگو، در ساده‌ترین تعریف، نوزاد میگو در مراحل ابتدایی رشد است که در شرایط کنترل‌شده و کاملاً مهندسی‌شده در مراکز تکثیر، متولد شده و به تدریج برای ورود به استخرهای پرورشی آماده می‌شود. در این دوره، هرگونه انحراف از استانداردهای بهداشتی، ژنتیکی و تغذیه‌ای می‌تواند پیامدهایی جبران‌ناپذیر برای مزرعه پرورشی و سرمایه‌گذاری کلان آبزی‌پروران به همراه داشته باشد.
در شرایط فعلی، که بیماری‌های ویروسی و نوسانات اقلیمی تهدیدی دائمی برای این صنعت به‌شمار می‌آید، کیفیت لارو میگو بیش از هر زمان دیگری به‌عنوان عاملی کلیدی در افزایش تاب‌آوری مزارع پرورشی مطرح شده است.
استان بوشهر، با اتکا به موقعیت راهبردی خود در ساحل خلیج فارس، زیرساخت‌های گسترده تکثیر، تجربه بومی‌سازی دانش فنی و حضور سرمایه‌گذاران تخصص‌محور، اکنون جایگاهی تثبیت‌شده در تأمین لارو میگو برای کشور دارد.
مراکز تکثیر مستقر در این استان، نه‌فقط نیاز داخلی مزارع بوشهر، بلکه بخشی از تقاضای استان‌های همجوار را نیز پاسخ می‌دهند. این ظرفیت، با حمایت علمی و سیاست‌گذاری اصولی، می‌تواند بوشهر را به مرجع ملی و حتی منطقه‌ای در تولید لارو تبدیل کند.
وجود مراکز معتبر با توان فنی بالا در شهرستان‌های ساحلی استان، گواهی روشن بر این توانمندی است که البته همچنان نیازمند توسعه کمی و کیفی، ارتقا دانش بومی و ورود به مراحل پیشرفته‌تری از تولید همچون اصلاح نژاد مولدین است.
تبدیل بوشهر به قطب منطقه‌ای تولید لارو
یک فعال حوزه شیلات و پرورش آبزیان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: استان بوشهر با برخورداری از زیرساخت‌های مناسب و تجربه فنی در زمینه تکثیر، ظرفیت تبدیل‌شدن به قطب تولید لارو میگو در کشور و منطقه را دارد.
علیرضا شفیعی اظهار کرد: لارو میگو به عنوان مرحله آغازین حیات این آبزی، نقش حیاتی در موفقیت یا شکست دوره پرورش دارد و کیفیت این مرحله، تعیین‌کننده سلامت، رشد، بازدهی اقتصادی و قابلیت صادرات محصول نهایی است.
کارشناس ارشد حوزه شیلاتی افزود: در حال حاضر استان بوشهر با دارا بودن ده‌ها مرکز فعال تکثیر در شهرستان‌های ساحلی خود، سهم عمده‌ای از تولید لارو در کشور را به خود اختصاص داده و در کنار تأمین نیاز داخلی، بخشی از تقاضای استان‌های دیگر را نیز پاسخ می‌دهد.
این فعال شیلاتی با اشاره به چالش‌های موجود در حوزه تکثیر لارو عنوان کرد: کمبود مولدهای SPF، نوسانات ارزی، وابستگی به واردات نهاده‌های تخصصی و ضعف در پوشش بیمه‌ای مراکز تکثیر از مهم‌ترین موانع توسعه این بخش در استان است.
شفیعی با بیان اینکه کیفیت بهداشتی و ژنتیکی لارو، نقش مستقیمی در کاهش بیماری و تلفات در مزارع پرورشی دارد، تصریح کرد: عدم رعایت استانداردهای بهداشتی در مرحله لارو، منجر به شیوع بیماری‌های ویروسی همچون WSSV و خسارت‌های گسترده اقتصادی می‌شود.
وی بر ضرورت بومی‌سازی دانش تولید مولدهای عاری از بیماری و ایجاد بانک ژن بومی تأکید کرد و افزود: استان بوشهر با همراهی مراکز تحقیقاتی، توان ورود به حوزه اصلاح نژاد مولدین را دارد که این اقدام می‌تواند کشور را از واردات بی‌نیاز و امنیت زیستی مزارع را افزایش دهد.
این فعال حوزه شیلات در پایان اظهار داشت: در صورت حمایت نهادهای متولی، به‌روزرسانی تجهیزات، تسهیل در اعطای مجوزها و تخصیص تسهیلات ویژه، استان بوشهر آمادگی دارد در آینده نزدیک به صادرکننده لارو به کشورهای منطقه و خلیج فارس تبدیل شود.
لارو با کیفیت؛ تضمین سلامت و صرفه اقتصادی
نقش لارو در تضمین سلامت عمومی مزارع پرورشی، به‌هیچ‌وجه محدود به یک بخش تولیدی نیست. از منظر علمی، کیفیت لارو می‌تواند تأثیر مستقیمی بر مقاومت میگوها در برابر تنش‌های محیطی، کاهش ضریب تبدیل غذا، افزایش نرخ بازماندگی و به تبع آن، ارتقا بهره‌وری اقتصادی داشته باشد.
در واقع، هرچقدر مراکز تکثیر در تولید لاروهای عاری از بیماری، دارای ژنتیک یکنواخت و پرورش‌یافته در شرایط بهداشتی موفق‌تر عمل کنند، احتمال شیوع بیماری در مزارع کاهش یافته و نیاز به مصرف داروهای پرهزینه و مداخلات اضطراری نیز کمتر خواهد شد. این امر، در نهایت منجر به کاهش هزینه تمام‌شده محصول و افزایش قابلیت صادراتی میگو خواهد شد.
با وجود پیشرفت‌های شایسته در استان بوشهر، چالش‌هایی همچون محدودیت در واردات یا تولید داخلی مولدین SPF، وابستگی به برخی نهاده‌های تخصصی خارجی، فرسودگی برخی تجهیزات فنی و نوسانات شرایط محیطی از جمله شوری و دمای آب، همچنان به‌عنوان موانعی جدی فراروی توسعه این بخش باقی مانده‌اند.
راهکارهایی چون بومی‌سازی دانش ژنتیک مولدین، حمایت از طرح‌های دانش‌بنیان در حوزه تکثیر، تأسیس بانک ژن بومی، تسهیل فرآیند صدور مجوز برای مراکز نوپا و ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت به فعالان، می‌تواند بستر را برای عبور از این موانع و گام نهادن در مسیر پایداری تولید لارو در استان هموار کند.
تولید ۲ میلیارد لارو میگو در استان
مدیرکل شیلات استان بوشهر از تولید بیش از ۲ میلیارد قطعه لارو میگو در مراکز تکثیر استان خبر داد و گفت: روند ذخیره‌سازی در مزارع پرورشی همچنان ادامه دارد و تا پایان تیرماه ادامه خواهد یافت.
عقیل امینی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به روند فعالیت مراکز تکثیر و پرورش میگو در استان بوشهر اظهار داشت: در سال جاری، ۲۲ مرکز تکثیر فعال در استان در حال فعالیت هستند که تاکنون بیش از ۲ میلیارد و ۱۸۵ میلیون قطعه لارو تولید کرده‌اند.
وی با بیان اینکه بخش قابل‌توجهی از این تولید در مزارع استان ذخیره‌سازی شده است، افزود: از مجموع لاروهای تولیدی، بیش از یک میلیارد و ۹۱۲ میلیون قطعه در مزارع پرورش میگوی استان ذخیره‌سازی شده و ۲۷۳ میلیون قطعه نیز برای تأمین نیاز استان‌های دیگر ارسال شده است.
مدیرکل شیلات استان بوشهر با اشاره به سطح زیر کشت مزارع پرورشی خاطرنشان کرد: تاکنون سه هزار و ۶۶۵ هکتار از اراضی ساحلی استان زیر کشت فعال پرورش میگو قرار گرفته که این رقم نشان‌دهنده ظرفیت بالای بوشهر در توسعه صنعت میگو در کشور است.
امینی از تداوم روند ذخیره‌سازی در مزارع خبر داد و تصریح کرد: فصل ذخیره‌سازی همچنان ادامه دارد و پیش‌بینی می‌شود تا پایان تیرماه روند ورود لارو به استخرهای پرورشی ادامه یابد؛ امری که به‌صورت مستقیم بر افزایش تولید نهایی، اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی در مناطق ساحلی استان اثرگذار خواهد بود.
وی با اشاره به نقش محوری صنعت میگو در ساختار اقتصادی استان بوشهر، ابراز امیدواری کرد که با استمرار فعالیت مراکز تکثیر و برنامه‌ریزی اصولی در مراحل پرورش و برداشت، شاهد رشد هرچه بیشتر این صنعت راهبردی در سطح ملی و منطقه‌ای باشیم.
در روزگاری که امنیت غذایی و بهره‌برداری پایدار از منابع دریایی، از دغدغه‌های اصلی برنامه‌ریزان کلان کشورها است، نگاهی تخصصی و راهبردی به حلقه‌های اولیه زنجیره تولید میگو، از جمله لارو، ضرورتی انکارناپذیر است.
استان بوشهر، با برخورداری از زیرساخت‌های بالفعل، ظرفیت انسانی متخصص و سابقه درخشان در حوزه شیلات، مستعد تبدیل شدن به قطب علمی و صنعتی تولید لارو میگو در کشور و منطقه است.
دستیابی به این هدف، مستلزم نگاهی فراتر از تولید صرف و برنامه‌ریزی جامع در حوزه‌های تحقیقاتی، سرمایه‌گذاری زیرساختی و سیاست‌گذاری پایدار است.
