شما برازنده «شهر الگو» هستید
هشهری آنلاین – علیرضا زاکانی، شهردار تهران: ۱-قبلا گفته شد که شهرداری تهران تلاش دارد چشم‌انداز، اصول، راهبردها و برنامه‌های موردنظر را با «حاکمیت نگاه مدیریتی مشارکت‌محور و تکیه بر توانمندی‌های ذینفعان شهر تهران، به‌ویژه شهروندان تهرانی» با ایجاد ۴تحولِ «درون‌زا؛ سخت‌افزاری و کالبدی؛ فناورانه و دانش‌بنیان و نرم‌افزاری و روحی» پیش ببرد و زمینه دستیابی به «مدیریت شهری الگو، شهر الگو، شهر هوشمند و شهروند الگو» را فراهم کند. دومین تحول از ۴تحول همگرا بر محور عدالت شهری (شکل زیر)، تحول سخت‌افزاری و کالبدی و محور سخن امروز است:
۲-تحول سخت‌افزاری و کالبدی شهر تهران با هدف دستیابی به شهر الگو برپایه این باور شکل گرفته که طبیعت و محیط پیرامون ما در شهر، امانتی الهی در دستان ماست و ارزش‌هایی مانند معنویت و پیشرفت در کنار باور به نوآوری و تحول‌خواهی می‌تواند انگیزاننده‌های پرقدرت مدیریت شهر برای تحقق شهر الگو باشد. رویکردهای حاکم بر حرکت شهرداری در مسیر یادشده نیز عبارتند از «هویت‌بخشی به شهر؛ حاکمیتِ نگاه سیستمی و زیست‌بومی؛ تأکید بر رفاه، آسایش، ایمنی و امنیت برای شهروندان؛ محله‌داری، مسجدمداری و خانواده‌محوری». درنهایت این تحول در لایه دوم، باید زمینه‌ساز تحول در لایه‌های بالاتر و نهایی یعنی تحول نرم‌افزاری و روحی شهروندان تهرانی باشد؛ چنان‌که مطابق کلام رهبری‌معظم انقلاب اسلامی، «هرچه ممکن است محیط زندگی شهر، به‌گونه‌ای طراحی و ساخته شود که تحقق سبک زندگی اسلامی راحت‌تر امکان‌پذیر باشد».
۳- تحول سخت‌افزاری و کالبدی شهرداری تهران تلاش دارد مدیریت شهری را با محور قراردادن نوسازی شهر بر مدار ایمنی، هویت و معماری ایرانی‌اسلامی و حمل‌ونقل عمومی، در مسیر تحققِ «شهر الگو» قرار دهد؛ شهری که آرمان و کارویژه خود را یک کلانشهر ایرانی و اسلامی الگو در جایگاه حداقل یکی از ۳شهر مهم و برتر منطقه آسیای جنوب‌غربی می‌داند. برای تحقق این هدف لازم است شهر تهران برای ساکنانش هویت‌بخش باشد، زیرساخت‌های شهری خود را پیوسته توسعه دهد و بازسازی کند، خدمات تخصصی و عمومی شهری را ارتقا بخشد، نهضت مسکن‌سازی و نوسازی شهر را فعال کند، شهر را بر محور محلات متنوع و هویت‌مند آن بازآفرینی کند، نگهداشت شهری را متحول کند، ضریب ایمنی و تاب‌آوری شهری را افزایش دهد، مناسب‌سازی و زیست‌پذیری مطلوب شهر را افزایش دهد و درنهایت فضای سبز شهری و حاشیه‌ای و محیط‌های مفرح و نشاط‌آفرین را گسترش دهد.
۴-شهرداری تهران با همین تأکید بر ابعاد سخت‌افزاری و کالبدی شهر الگو، راهبردهایی مرتبط با ۳موضوع کلیدی «محیط‌زیست و آلودگی هوا»، «حمل‌ونقل و ترافیک» و «ایمنی شهری و بافت فرسوده» را با برنامه‌های عملیاتی پرشماری طراحی کرده و ملاک عمل قرار داده‌است. برای نمونه می‌توان به راهبرد «کاهش آلودگی هوا و رفع ترافیک» اشاره کرد که ۲۹برنامه کلان را در حیطه‌هایی متنوع دربرمی‌گیرد، ازجمله برقی‌سازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی، توسعه خطوط تراموا، بازسازی اساسی و نوسازی ناوگان اتوبوس‌های شهری، توسعه حمل‌ونقل سبک شهری و جایگزینی موتورسیکلت‌ها با موتورهای برقی، توسعه پارکینگ‌های محله‌ای، احداث بزرگراه‌های جدید و اصلاحات تقاطعی آنها، تکمیل خطوط فعلی مترو و ایجاد و توسعه خطوط جدید مترو و گسترش کمربند سبز پیرامون شهر تهران.
۵- اثربخشی برخی از این برنامه‌های تحولی اجراشده به اندازه‌ای است که در ۴۰ماه اخیر مواردی چون توسعه ۵۴کیلومتری خطوط مترو و افتتاح ۱۷ایستگاه مترو به وقوع پیوسته است. همچنین با تشدید فعالیت در خطوط جدید متروی تهران شامل خط۸ (با ۳۷کیلومتر)، خط ۹(با ۵۲کیلومتر)، خط۱۰ (با ۴۲کیلومتر) و خط۱۱ (با ۲۷کیلومتر) مجموعا حدود ۱۵۸کیلومتر به خطوط متروی فعلی تهران اضافه خواهد شد و درنتیجه نقشی تحولی در ارتقای وضعیت حمل‌ونقل، کاهش آلودگی تهران و درنهایت افزایش آسایش و رضایتمندی شهروندان تهرانی خواهد داشت. همچنین گسترش کمربند سبز پیرامون شهر تهران یک جهش تحولی داشته و در ۳سال اخیر ۴۷۴۰هکتار (معادل حدود ۴۵۰۰زمین فوتبال) به فضای سبز تهران افزوده شده‌است. این حجم زمانی معنادارتر می‌شود که بدانیم میانگین عملکرد سالانه شهرداری در ۱۰سال پیش از این، سالی ۹۳۷هکتار بوده که در دوره اخیر (۳۳ماهه) این میانگین با رشد حدود ۲برابری به سالی ۱۷۲۴هکتار رسیده و تا پایان سال چهارم نیز با اجرای ۳۰۰۰هکتار باقیمانده، کمربند سبز تهران تکمیل خواهد شد. از دیگر اقدامات صورت‌گرفته، شروع مسیر پیاده‌روی، دوچرخه و اسکوترسواری بدون مواجهه با معابر ماشین‌رو و خطرآفرین است که با افتتاح قریب‌الوقوع ۴۷کیلومتر از این راه در منطقه۲ تهران آغاز می‌شود و با برنامه‌ریزی توسعه ۱۳۷۰کیلومتر راه ایمن و مفرح برای همه مناطق شهر در آینده نزدیک ادامه می‌یابد.
۶- «نظافت و آراستگی شهر و کاهش مخاطرات زیست‌محیطی»، «ارتقای ایمنی، نوسازی و بازسازی کالبدی شهر و احیای معماری ایرانی‌اسلامی»، «توانمندسازی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی خانوار» و «گسترش رفاه، آسایش، تندرستی و سلامت» از دیگر راهبردهای تحول سخت‌افزاری و کالبدی در شهرداری تهران برای دستیابی به شهر الگو هستند و خادمان مردم در مدیریت شهر تهران. در همین راستا برنامه‌ریزی و اجرای فعالیت‌های متنوع زیر را در ۳سال اخیر با جدیت پی‌گرفته‌اند: توسعه صنایع تبدیلی پسماند، کاهش دفن پسماندهای عادی با زباله‌سوز، راه‌اندازی برنامه کاربردی نوماند، نوسازی و توسعه ماشین‌آلات تخصصی رفت‌وروب و حمل پسماند، کاهش ساختمان‌های بحرانی تهران، راه‌اندازی ۳کارخانه تولید آسفالت با قابلیت استفاده بازیافت، بازسازی معابر شهری و دستیابی به حجم سه‌برابری آسفالت‌ریزی نسبت به میانگین سالانه دهه۹۰ در شهر تهران، مناسب‌سازی فضاهای شهری برای افراد دارای معلولیت، اجرای پروژه‌های شاخص شهری (مانند باغ‌رود فرحزاد به‌میزان ۵۴هکتار، باغ‌راه حضرت فاطمه زهرا(س) به طول تقریبی ۹کیلومتر، و گردشگاه چهارباغ به مساحتی حدود ۴۵هکتار)، گسترش میادین میوه‌وتره‌بار و فروشگاه‌های شهروند، تأمین کالاهای اساسی و میوه‌وتره‌بار با کیفیت بالاتر و قیمت ارزان‌تر، فروش محصولات از طریق برنامه کاربردی شهرزاد و ارتقای کیفیت خدمات آن، و توسعه ارائه خدمات بهداشتی به شهروندان.
۷- اساس اقدامات صورت‌گرفته از جهت دیگری نیز قابل تأمل است. برخی از مسئولان کشور و مدیریت شهری تهران در دهه‌های ۷۰ و ۹۰ برای عبور از مشکلات تهران توصیه به گران‌سازی پایتخت می‌کردند. تأکید این مسئولان بر پرداخت هزینه بالای زندگی در تهران از سوی افرادی که تمایل به زندگی در این شهر دارند، همچنان در خاطر اصحاب رسانه و اذهان متخصصان حوزه شهری وجود دارد. این تفکر نادرست ۲نتیجه به‌همراه داشت: الف. فشار اقتصادی بر مردم تهران و تشدید پدیده حاشیه‌نشینی، ب. موج گرانی در تمام کشور به‌علت الگو قرارگرفتن پایتخت و مقایسه با آن در سایر شهرها. ما معتقدیم که مشکلات انباشته تهران از قبیل آلودگی هوا، ترافیک، سستی کالبدی، بی‌مسکنی، بدمسکنی و… همگی راه‌حل‌هایی جز گران‌سازی و تضییع حقوق مردم دارند. با ارتقای خدمات عمومی، فرهنگسازی و نظم‌پذیری، تأکید بر گسترش زیرساخت‌های شهری و زیست‌محیطی و توسعه فضاهای معنوی، رفاهی، تفریحی و… با انگیزه‌بخشی و میدان‌دادن به مردم، می‌توان هم مشکلات انباشته تهران را حل کرد و هم آثار سوء گرانی را به جامعه تحمیل نکرد. رویکرد اخیر مدیریت شهری مبتنی بر ارزان‌سازی و افزایش زیست‌پذیری تهران و تسری آن به همه نقاط کشور است؛ بنابراین علاوه بر رشد بسیار بالای توسعه زیرساخت‌ها و امکانات و خدمات شهری به‌دنبال کاهش قیمت‌ها در حوزه مسکن، معیشت و خدمات شهر تهران است.
۸- با افتخار باید گفت این اقدامات، همگی بخشی از وظیفه خدمت‌گزاران شما در شهرداری تهران است که آن را بی‌منت انجام داده‌اند؛ خدمتی به پشتوانه اصول متعددی از قانون اساسی که همگی بر ابعاد مختلفی از کالبد شهر ایرانی و اسلامی تأکید کرده‌اند، ازجمله اصل دوم بر «توحیدمحوری و وحدت»، اصل دهم بر «خانواده محوری»، اصول چهاردهم و نوزدهم بر «اخلاق‌مداری و رعایت حقوق انسانی»، اصل بیستم بر «توجه و مراعات حقوق زنان و مردان»، اصل سی‌ویکم بر «مسکن برای همه» و اصل پنجاهم بر «حفاظت از محیط‌زیست». به‌همین‌خاطر شهرداری تهران، به‌مثابه مجموعه‌ای شفاف، پاسخگو، توانمند و خدمت‌گزار در مسیر دستیابی به شهر الگو، همواره به پشتیبانی، همراهی و مشارکت شهروندان تهرانی با رویکردهای تحولی خود، باور عمیق دارد و به دعای خیر مردم و توفیق الهی امیدوار است.
