اتفاقات این هفته محیط زیست؛ از تداوم کم‌بارشی تا ثبت نخستین روز هوای آلوده تهران

به گزارش ایسنا بحران‌های بی‌صدای زیست محیطی، بعد از ‌سال‌ها فریاد می‌زند؛ محیط زیست نظاره‌گر صامتِ گذران تاریخ است. امروزه دیگر اخبار محیط‌زیست دیگر از آن دسته‌ای نیست که پس از مدتی جایگاه خود را به اخبار جدید دهد بلکه به دلیل ارتباط مستقیمش با جامعه، اقتصاد، سلامت و امنیت دغدغه‌ای مستمر است؛ چالش‌هایی چون تغییرات اقلیمی، خشکسالی، فرسایش خاک و تنش‌های آبی در حقیقت چشم‌اندازی از زیست در زمان آینده است. بر همین اساس اخبار امروزه محیط زیست، حامل و قاصِد نشانه‌هایی از روند و الگوهای قابل توجه و تحلیل است. 

خشکسالی امروز یک بحران‌ اقلیمی بلند مدت و قابل پیش‌بینی است چرا که تأثیر آن در سطح جهان و ایران و هر ۳۱ استانش قابل مشاهده است. حالا در آستانه فصل گرم تابستان، که پیش‌بینی شده دمای آن به دلایل تغییرات اقلیمی و توسعه ناپایدار، گرم‌تر از سال‌های گذشته است، کم‌بارشی نیز زودتر از موعد نمایان شده این درحالیست آمار بارش در اقلیم گرم و خشک ایران، تحت تاثیر ِمقدار اندکی افزایش یا کاهش نسبت به مقدار نرمال است. 

تداوم خشکسالی

تازه‌ترین گزارش‌های سازمان هواشناسی ( شنبه ۱۶ فروردین تا جمعه ۲۲ فروردین‌ماه ۱۴۰۴) از یک «بهار خشک» و تابستانی «خشک‌تر» خبر داده است؛ هشدارهایی که در کنار آمار کاهش ۲۸ درصدی بارش‌ها در فروردین‌ماه، نشان داده ایران در سال جاری نیز با چشم‌اندازی از تداوم تنش آبی روبه‌روست. 

در ادامه هشدارهای اقلیمی و تحلیل‌های سازمان هواشناسی کشور، در طول هفته جاری دو گزارش منتشر شد که به شکل مستقیم از افت بارندگی و تداوم خشکسالی در سال جاری خبر داد. در گزارش اول، آماری از کاهش ۲۸ درصدی بارش‌ها تا اواسط فروردین‌ماه نسبت به میانگین بلندمدت ارایه شده است؛ آماری که به نظر می‌رسد از آغاز زودهنگام شرایط خشک در سال ۱۴۰۴ حکایت دارد. در گزارش دیگری نیز بر اساس پیش‌بینی‌ها اعلام شد اردیبهشت و تابستان خشک‌تر از میانگین نرمال خواهد بود؛ امری که تهدیدی مستقیم برای منابع آب زیرزمینی، کشاورزی و پایداری تالاب‌هاست. 

خزر در مسیر حفاظت منطقه‌ای

در هفته‌ای که گذشت، نمایندگان مجلس شورای اسلامی با کلیات لایحه پروتکل ارزیابی اثرات زیست‌محیطی فرامرزی، الحاقی به کنوانسیون چهارچوب حفاظت از محیط زیست دریای خزر، موافقت کردند. این پروتکل با هدف ارزیابی و مدیریت اثرات زیست‌محیطی پروژه‌ها و فعالیت‌های انسانی در مناطق مرزی و دریایی خزر تدوین شده است و وجود پروژه‌های نفتی عظیم در حاشیه دریای خزر و مخاطرات زیست محیطی ناشی از تخلیه پساب‌های مراکز صنعتی در دریا، اهمیت تصویب این پروتکل را از حیث حفاظت از زیست بوم‌های دریایی را نمایان و بر اهمیت همکاری‌های بین‌المللی نیز تاکید کرده است.

دریای خزر به‌عنوان بزرگ‌ترین دریاچه جهان، با چالش‌های زیست‌محیطی متعددی مواجه است؛ فعالیت‌های صنعتی و آلودگی‌های نفتی مانند مخاطرات زیست‌محیطی ناشی از تخلیه پساب‌های مراکز صنعتی در دریا و عبور خط لوله نفتی ترکمنستان، اهمیت تصویب این پروتکل را از حیث حفاظت از زیست بوم‌های دریایی نمایان می‌کند. در همین راستا کارکرد تصویب این پروتکل به عبارتی تقویت همکاری‌های منطقه‌ای برای حفاظت از این اکوسیستم است که البته پس از مرحله تصویب، مراحل اجرا و پایش دقیق نیز بسیار حائز اهمیت است. 

ثبت نخستین روز هوای آلوده تهران

در حالی که تهران حتی یک ماه از سال جدید را هم پشت سر نگذاشته است، بار دیگر ساختمان‌های بلند ایستاده در غبارش، در سایه افزایش غلظت ذرات معلق فرو رفت و نخستین هشدار آلودگی هوای سال ۱۴۰۴، 20 فروردین ماه با رنگ زرد صادر شد. اداره کل هواشناسی استان تهران نیز طی این هفته با صدور هشدار آلودگی هوا نسبت به افزایش غلظت آلاینده‌های جوی، به‌ویژه ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون، در مناطق مرکزی و نیمه جنوبی تهران هشدار داد و اعلام کرد که این وضعیت می‌تواند کیفیت هوا را به سطح «ناسالم برای گروه‌های حساس» و در صورت عدم مدیریت منابع آلاینده، به شرایط «ناسالم برای همه گروه‌ها» برساند.

بحران خاک، بحران هوا

بر اساس گزارش این هفته ایسنا، چرای بیش از حد دام‌ها یکی از دلایل تخریب پوشش گیاهی مراتع است. این تخریب نه‌تنها زمین را در معرض فرسایش قرار داده است، بلکه در مواردی موجب از بین رفتن پوشش گیاهی شده و جابه‌جایی خاک در اثر وزش باد و سپس ایجاد گرد و غبار را آسان‌ کرده‌ است. بر همین اساس کیفیت هوای مناطق شهری را نیز به دلیل جابجایی ذرات معلق به جو، تحت تأثیر قرار داده است.

مرور اخبار محیط زیست طی هفته گذشته نشان می‌دهد که مسائل محیط زیستی همچنان در محور دغدغه‌ها قرار دارد؛ هرچند با فراز و فرودهایی در میزان توجه و پوشش رسانه‌ای.

در حقیقت خشکسالی، کاهش بارش‌، آلودگی هوا و… نشانه‌هایی از ضرورت مدیریت دقیق‌تر منابع طبیعی و تقویت سیاست‌های زیست‌محیطی در سطوح محلی، ملی و منطقه‌ای است.

انتهای پیام