آرال دیگر وجود ندارد | پشت پرده فاجعه‌ای زیست‌محیطی با عواقب جهانی
همشهری آنلاین – یکتا فراهانی: یکی از دریاچه‌های بزرگ جهان که زمانی به‌عنوان منبع حیات و اکوسیستم‌های غنی شناخته می‌شد، به طرز وحشتناکی ناپدید شده است. اما چه چیزی باعث این فاجعه عظیم شد؟
آرال که زمانی یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های جهان به شمار می‌رفت، به یک فاجعه زیست‌محیطی جهانی تبدیل شده است. از سال‌ها پیش، با انجام پروژه‌های آبیاری وسیع در اتحاد جماهیر شوروی سابق، این دریاچه دیگر نتوانسته است منابع آبی کافی برای بقا و رشد اکوسیستم‌های اطراف خود را تأمین کند.
فاجعه‌ای که زمین را سمی کرده است!
دریاچه‌ای که روزگاری یکی از منبع‌های بزرگ ماهیگیری و کشاورزی بود، حالا تبدیل به یک زمین خشک و سمی شده است. این تغییرات نه‌تنها تأثیرات ویرانگری بر محیط‌زیست داشته‌اند، بلکه تهدیدات خطرناکی برای سلامتی انسان‌ها و حیوانات نیز به وجود آورده‌اند. آیا این بحران تنها مخصوص این منطقه است و آیا ممکن است چنین فاجعه‌ای در دیگر نقاط دنیا تکرار شود؟
بیشتربخوانید :
- فاجعه زیست‌محیطی در سواحل خزر | کشف اجساد ۱۰۰۰ فک خزری در ساحل
- زنده شدن تدریجی دریاچه آرال
آبیاری‌های بی‌رحمانه
به گزارش سایت Dailygalaxyfi دریاچه آرال در دهه ۱۹۶۰ میلادی تحت‌تأثیر پروژه‌های آبیاری عظیم قرار گرفت. دولت شوروی تصمیم گرفت دو رودخانه اصلی تغذیه‌کننده این دریاچه (آمودریا و سیر دریا) را برای آبیاری مزارع پنبه در آسیای مرکزی منحرف کند. این تصمیم سبب شد حجم آب وارد شده به دریاچه به‌شدت کاهش یابد که در نهایت منجر به خشک‌شدن تدریجی آن شد. باگذشت زمان، آرال تبدیل به دو دریاچه کوچک‌تر شد و دریاچه‌هایی که باقی ماندند، از نظر میزان نمک و شوری به سطح دریاها رسیدند.
پیامدهای زیست‌محیطی و اجتماعی این فاجعه
دریاچه آرال به‌عنوان یک منبع مهم ماهیگیری و کشاورزی برای میلیون‌ها نفر از ساکنان منطقه اهمیت داشت. وقتی دریاچه خشک شد، اولین ضربه به صنعت ماهیگیری وارد شد که موجب بیکاری هزاران نفر شد. علاوه بر این، تبدیل‌شدن بستر خشک دریاچه به بیابانی وسیع، باعث پدیدآمدن طوفان‌های گردوغبار سمی شد که نه‌تنها اکوسیستم‌های اطراف را نابود کرد، بلکه تهدید بزرگی برای سلامت مردم منطقه به وجود آورد.
گردوغبار سمی؛ تهدیدی برای سلامت انسان‌ها
توفان‌های گردوغبار از بستر خشک دریاچه آرال مواد سمی، نمک‌ها و مواد شیمیایی خطرناک را به هوا می‌فرستند. این گردوغبار نه‌تنها خاک‌های کشاورزی را آلوده کرده، بلکه باعث تخریب منابع آب شرب و ایجاد بیماری‌های تنفسی و نقص‌های مادرزادی در کودکان شده است. تحقیقات نشان می‌دهند میزان آلودگی هوا در این منطقه از زمان خشک‌شدن دریاچه دوبرابر شده است.
بحران‌های دیگری که همچنان تشدید می شوند
از دیگر پیامدهای این فاجعه می‌توان به تسریع در ذوب یخچال‌های کوهستانی اشاره کرد. گردوغبار سمی بر روی یخچال‌های کوهستانی می‌نشیند و باعث جذب بیشتر گرما و ذوب سریع‌تر آن‌ها می‌شود. این تغییرات تأثیرات منفی بر روی اقلیم منطقه و حتی روی تغییرات جهانی آب‌وهوا دارد.
یک هشدار جدی برای تمامی کشورها
فاجعه دریاچه آرال یک هشدار جدی برای تمامی کشورهاست تا در مصرف منابع آبی خود تجدیدنظر کنند. این بحران نه‌تنها به‌عنوان یک فاجعه زیست‌محیطی شناخته می‌شود، بلکه پیامدهای اجتماعی و بهداشتی آن نیز می‌تواند درس‌های بزرگی برای آینده‌نگری در مدیریت منابع طبیعی باشد. ازاین‌رو، باید بااحتیاط بیشتری به استفاده از منابع آبی پرداخته و از اشتباهات گذشته اجتناب کنیم.
