بررسی آینده مالی دولت‌ها در دنیای رمز ارزها
ارتباط فردا: تحولات عصر دیجیتال و گسترش اینترنت از دهه ۱۹۹۰ میلادی منجر به ظهور تجارت الکترونیک و افزایش کسب‌وکارهای آنلاین شد. با پیشرفت فناوری، ارزهای دیجیتال نیز به‌عنوان ابزارهای اقتصادی جدید به صحنه آمدند. رمز ارزها در ابتدا به‌عنوان مکمل ارزهای خارجی معرفی شدند و محبوبیت زیادی در میان عموم مردم پیدا کردند؛ اما ویژگی‌های خاص آن‌ها، مانند غیرمتمرکز بودن و عدم نظارت دولتی، باعث شد تا بسیاری از کشورها با نگرانی به این پدیده نگاه کنند. این نگرانی‌ها شامل خروج ارزهای رایج از کشور، کاهش کنترل دولت بر جریان نقدینگی و اختلال در مدیریت ارزش پول است. با این حال، محبوبیت روزافزون رمز ارزها نشان داده است که نادیده گرفتن این پدیده، گزینه‌ای واقع‌بینانه نیست.
رمز ارزها نه‌تنها در بعد اقتصادی بلکه در زمینه‌های سیاسی و اجتماعی نیز تأثیرگذارند. از آنجا که این دارایی‌ها توسط هیچ نهاد خاصی کنترل نمی‌شوند، پتانسیل ایجاد تنش‌های ژئوپلیتیکی و حتی تقویت جریان‌های غیرقانونی مانند پولشویی و تأمین مالی تروریسم را دارند. از سوی دیگر، مزایای رمز ارزها از جمله شفافیت و امکان انجام تراکنش‌های غیرقابل بازگشت باعث شده است که برخی کشورها به‌جای مقابله، به دنبال استفاده از این فناوری برای تقویت موقعیت اقتصادی خود باشند.
در این زمینه، خلیل کولیوند و همکارانش از دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین و دانشگاه خوارزمی، تحقیقی کاربردی را انجام داده‌اند. این پژوهشگران با تمرکز بر پیامدهای ورود رمز ارزها به جریان‌های مالی و پولی دولت‌ها، سناریوهای مختلفی را برای آینده این پدیده بررسی کرده‌اند.
برای انجام این پژوهش، از روش‌های کیفی و توصیفی استفاده شد. محققان اطلاعات خود را از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و برگزاری جلسات تخصصی با خبرگان جمع‌آوری کردند. جامعه آماری آن‌ها شامل ۲۰ نفر از کارشناسان، مدیران و اساتید دانشگاهی بود که در حوزه فناوری اطلاعات و اقتصاد فعالیت می‌کردند. با بهره‌گیری از روش سناریوپردازی موسوم به GBN، آن‌ها توانستند مجموعه‌ای از پیش‌ران‌ها و عدم قطعیت‌ها را شناسایی کنند که مبنای تدوین سناریوهای پژوهش قرار گرفتند.
بر اساس یافته‌های این پژوهش، از میان ۱۶ سناریوی استخراج‌شده، ۵ سناریوی باورپذیر شناسایی و معرفی شد. این سناریوها شامل وضعیت‌هایی با عناوین «یکپارچگی مالی»، «افول اقتصادی»، «بازار نوپا»، «استراتژی نوآور» و «اقتصاد بینابینی دیجیتالی» هستند. هر یک از این سناریوها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که نشان‌دهنده تأثیر احتمالی رمز ارزها بر سیاست‌های اقتصادی و جریان نقدینگی کشورها باشد.
این پژوهش نشان داد که رمز ارزها می‌توانند فرصت‌ها و چالش‌های بسیاری را برای حکومت‌ها ایجاد کنند. در سناریوی مطلوب، دولت‌ها با بهره‌گیری از مزایای این دارایی‌های دیجیتال، موقعیت ژئواکونومیکی خود را تقویت می‌کنند. در مقابل، در سناریوهای نامطلوب، عدم مدیریت صحیح رمز ارزها می‌تواند به خروج سرمایه، تورم و بی‌ثباتی اقتصادی منجر شود.
اطلاعات تکمیلی این پژوهش نشان می‌دهند که درک صحیح از اکوسیستم رمز ارزها برای تصمیم‌گیری‌های آینده ضروری است. شناسایی عوامل تأثیرگذار مانند توسعه حکمرانی ارزهای دیجیتال و نقش شبکه‌های اجتماعی در ترویج این پدیده، می‌تواند راهنمایی برای سیاست‌گذاران باشد. به گفته محققان، رمز ارزها نه‌تنها اقتصاد جهانی را متحول کرده‌اند، بلکه رقابت میان کشورها را نیز افزایش داده‌اند.
این پژوهش در فصلنامه «پژوهش‌های جغرافیای انسانی» که زیر نظر دانشگاه تهران منتشر می‌شود، به چاپ رسیده است. انتشار این مقاله علمی نشان‌دهنده اهمیت روزافزون این موضوع و لزوم توجه جدی به آن در سیاست‌های اقتصادی و مدیریتی است.
انتهای پیام
