نشت داروهای میلیاردی به بازار سیاه؛ چاره چیست؟

ارتباط فردا: طبق قوانین، محل عرضه دارو یا داروخانه است یا بیمارستان؛ بررسی اصالت و همچنین رهگیری داروها هم از طریق کدرهگیری و به مدد سامانه تیتک سازمان غذا و دارو قابل پیگیری است؛ به این ترتیب علاوه بر اصالت سنجی آن، از مرحله تولید تا توزیع، عرضه و نهایتا هم مصرف کننده قابل رهگیری بوده و مشخص است که یک داروی خاص در یک بازه زمانی معین در کجای زنجیره تامین تا مصرف قرار دارد.

با وجود سیستم‌های نظارتی ایجاد شده، اما باز هم برخی اقلام دارویی بویژه داروهای حیاتی گران قیمت و دارای سوبسیدهای چندین میلیونی، تحت تاثیر عواملی و برخی خلاء‌های نظارتی، در جایی از زنجیره مصرف واقعی خارج شده و سر از بازار سیاه درمی‌آورند.

موضوع نشت داروهای گران اخیرا با حادثه بیمارستان تبریز و همچنین بیمارستان شریعتی تهران، دوباره خبرساز شده و کارشناسان عوامل مختلفی را در این زمینه مطرح می‌کنند؛ اما از جمله گلوگاه‌های مهم خروج دارو از زنجیره رسمی که بسیار مورد توجه قرار گرفته، یکی سوء استفاده از نظام توزیع دارویی بویژه در شرایط کمبود دارو و عدم دسترسی به برخی داروهای خاص است و دیگری هم نقایص نسخه‌نویسی الکترونیک و نوشتن نسخه‌های غیرواقعی.

البته در این میان این نکته را نیز باید متذکر شد که هنوز برخی داروها وارد سامانه تیتک سازمان غذا و دارو نشده‌اند و برخی داروخانه‌های بیمارستانی هم بخشی اطلاعات را وارد این سامانه نمی‌کنند؛ به همین دلیل هم اگر دارو بعد از ورود به بخش بستری، نشت کند، طبیعتا شناسایی آن سخت خواهد بود.

در همین راستا، اخیرا دکتر مهدی پیرصالحی – رییس سازمان غذا و دارو در اظهارنظری گفت:« با وجود سیستم‌های نظارتی ایجادشده، متأسفانه نشت دارو همچنان رخ می‌دهد، این مشکل به نقص سامانه تی‌تک مربوط نمی‌شود.» وی عمده مشکل نشت داروها را نسخ جعلی خواند و گفت: هرچند برخی داروها هنوز در سامانه تی‌تک ثبت نشده‌اند، اما عامل اصلی مشکل نشت داروها، نسخ جعلی است و برای رفع این مشکل، باید به ‌سمت رسمی‌کردن امضای دیجیتال پزشکان حرکت کنیم.»

در همین زمینه، دکتر محمد رییس زاده – رییس کل سازمان نظام پزشکی در گفت‌وگویی با ایسنا، تاکید دارد که «برخی با سوءاستفاده از یوزرپسورد پزشکان در سامانه نسخه الکترونیک و بدون اطلاع پزشک، داروهای حیاتی گران‌قیمت مثل داروهای شیمی‌درمانی، پیوند و… را با نرخ دولتی از داروخانه‌ها می‌گیرند و در بازار آزاد می‌فروشند.»

او با بیان اینکه این موضوع در شرایط برخی کمبودهای دارویی، هم مردم را دچار مشکل می‌کند و هم پزشکان دچار گرفتاری‌های قضایی و حقوقی می‌شوند؛ می‌گوید:« تنها راه چاره این موضوع اجرای تکلیف قانونی «امضای دیجیتال پزشکان» است.

رییس‌زاده همچنین معتقد است که «با وجود آمادگی این سازمان، اما برخی در دوره قبل وزارت بهداشت و بیمه‌ها، مانع اجرای امضای دیجیتال شده‌اند.»

رییس کل سازمان نظام پزشکی در حالی تاکید دارد که معضل سوء استفاده از یوزر پسورد پزشکان برای آنها دردسرساز و حتی به رفت و آمدهای قضایی منجر شده که در آن سوی ماجرا، دلال‌ها هم مدعی‌اند این داروها را از برخی پزشکان و شرکت‌ها می‌گیرند.

در هر حال شاهدیم که به صورت سنتی و از گذشته بویژه در بیمارستان‌های ریفرال و دانشگاهی، مُهر پزشک کشیک در دفتر کاری وی بوده و تعدادی به آن دسترسی داشتند؛ اکنون هم که نسخه‌نویسی‌ها الکترونیک شده، ممکن است همان ماجرا برای یوزر پسورد اساتید تکرار شود.

دکتر عبداللهی اصل – مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو نیز درباره چرایی نشت داروهای میلیاردی به بازار سیاه و راهکارهای پیشگیری از آن، به تفاوت چندین برابری نرخ ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی دارو نسبت به ارز بازار آزاد، اشاره کرده و تاکید دارد:« برای سوء استفاده‌کنندگان، در جایی سود ایجاد می‌شود که یک سری بیماران خاص و متابولیک یا نادر داشته باشیم که داروهای گران قیمت مصرف می‌کنند و البته این درمان‌ها برای بیمار رایگان است و سوبسیدهای زیادی به داروهایشان داده می‌شود.»

مدیرکل داروی سازمان غذا و دارو در خصوص راهکار پیشگیری از سوء استفاده‌های احتمالی و نشت داروهای میلیاردی به بازار آزاد گفته است:« سال‌هاست پشنهاد می‌کنیم که بیمه باید خرید راهبردی داشته باشد و از طرفی هم داروهایی که سوبسید سنگین به آنها تعلق می‌گیرد و مورد مصرف بیماران صعب‌العلاج است باید به صورت متمرکز به مرکز درمانی ارائه شود و این بیماران در بیمارستان‌های خاص و در قطب‌های بزرگ، دارو و درمان خود را دنبال کنند. در این صورت دارو به صورت متمرکز به مرکز درمانی ارائه می‌شود و دست بیمار نیست و نظارت را بسیار دقیق‌تر و نشت را به حداقل می‌رساند.»

در مجموع به اذعان دکتر ناصحی – مدیرعامل سازمان بیمه سلامت، «در نظام سلامت حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد پِرتی خدمات داریم»؛ یعنی خدماتی که یا ارایه آن لازم نیست یا از مسیر اصلی مصرف خارج می‌شود. بر همین اساس بویژه در حوزه داروهای گران قیمت میلیاردی ضمن لزوم ورود دستگاه‌های امنیتی و قضایی، باید با تمهیدات مختلف برای مدیریت وضعیت موجود با تقویت نظارت بر توزیع داروها، اجرای قوانین سختگیرانه‌تر، بهبود سیستم‌های نظارتی و فراهم کردن هر چه سریع‌تر امضای دیجیتال پزشکان و همچنین شناسایی و برخورد بازدارنده با متخلفان، دسترسی به داروها را کنترل، ورود به بازار قاچاق را محدود و در شرایط کمبودهای دارویی بیماران را از سرگردانی نجات داد.

انتهای پیام